Hace más de 40 años, los españoles entendieron que para dar un salto hacia el futuro sin sobresaltos y concordia, acordar no era una opción sino una necesidad urgente. Así en 1978, en un momento frágil y decisivo, los políticos y los ciudadanos tuvieron claro que sólo con acuerdos generosos se saldría de las décadas precedentes. En medio del miedo que se respiraba había una esperanza madurando: la intuición de que sólo sería posible un futuro mejor si se construía entre todos, incluso entre personas de ideologías muy dispares. Aquella generación entendió que ceder nos era claudicar.
Los protagonistas de la llamada Transición fueron los ciudadanos y los políticos capaces de reconocer la humanidad del otro. Así la derecha aceptó el pluralismo político y la izquierda la monarquía; los nacionalistas vieron en las autonomías un paso incompleto pero histórico. Y en especial la sociedad española confió, lo que supuso el cimiento de nuestra Constitución.
Han transcurrido 47 años. España ha cambiado tanto que resulta extraño para muchos reconocer aquella disposición colectiva de entendimiento. Hoy, acordar se ha convertido en un verbo sospechoso, casi impropio. Lo que antes eran dos corrientes que podían entenderse, hoy parecen atrapadas en bloques rígidos donde las concesiones se interpretan como traiciones. La polarización hace irrespirable el clima social y político: en las redes, en las tertulias, en las sobremesas, en el relato. Todo ha conducido a transformar al adversario político en un enemigo, no un rival, al que en lugar de convencer hay que derrotar.
Muchos de los que hoy ocupan puestos de responsabilidad en la política, o no habían nacido o eran unos niños en aquella España del acuerdo, y quizás por ello lo que entonces parecía muy frágil hoy lo damos por garantizado. Los que no conocieron la falta de libertades o el autoritarismo no son conscientes de la necesidad de proteger esa valiosa herencia.
La política de hoy se centra en la inmediatez, el ruido, dificultando los acuerdos necesitados de tiempo y reconocimiento mutuo, consiguiendo que el acuerdo se haya convertido en un gesto contrario a la cultura impuesta desde el poder.
Los enfrentamientos continuados de los últimos años están provocando que las instituciones se tensen, la confianza de los ciudadanos se erosione, viviendo con la sensación de que las cosas que realmente importan no se resuelven como consecuencia de la falta de dialogo y acuerdos entre quienes piensan distinto. Por ello es más importante que nunca recordar que España en momentos más inciertos lograron lo que hoy parece una quimera. No estoy sugiriendo repetir 1978, ese contexto ya no se repetirá, sino recuperar aquella ambición política que nos permitió pensar en un proyecto común para los españoles.
Las palabras de la presidenta del Congreso en los actos por el 47º aniversario de nuestra Constitución sólo caben interpretarlas como un intento de cambiar las reglas del juego para asegurarse mayorías parlamentarias. Sería pervertir el significado de acordar, sería convertir los puentes hacia los pactos en moneda de cambio, en un instrumento para gobernar a cualquier precio en lugar de un medio para construir, convirtiendo el acuerdo en una trampa.
Acordar
Hai máis de 40 anos, os españois entenderon que para dar un salto cara ao futuro sen sobresaltos e concordia, acordar non era unha opción senón unha necesidade urxente. Así en 1978, nun momento fráxil e decisivo, os políticos e os cidadáns tiveron claro que só con acordos xenerosos sairíase das décadas precedentes. No medio do medo que se respiraba había unha esperanza madurando: a intuición de que só sería posible un futuro mellor se se construía entre todos, mesmo entre persoas de ideoloxías moi dispares. Aquela xeración entendeu que ceder éranos claudicar.
Os protagonistas da chamada Transición foron os cidadáns e os políticos capaces de recoñecer a humanidade do outro. Así a dereita aceptou o pluralismo político e a esquerda a monarquía; os nacionalistas viron nas autonomías un paso incompleto pero histórico. E en especial a sociedade española confiou, o que supuxo o cimento da nosa Constitución.
Transcorreron 47 anos. España cambiou tanto que resulta estraño para moitos recoñecer aquela disposición colectiva de entendemento. Hoxe, acordar converteuse nun verbo sospeitoso, case impropio. O que antes eran dúas correntes que podían entenderse, hoxe parecen atrapadas en bloques ríxidos onde as concesións interprétanse como traizóns. A polarización fai irrespirable o clima social e político: nas redes, nos faladoiros, nas sobremesas, no relato. Todo conduciu a transformar ao adversario político nun inimigo, non un rival, ao que en lugar de convencer hai que derrotar.
Moitos dos que hoxe ocupan postos de responsabilidade na política, ou non habían nado ou eran uns nenos naquela España do acordo, e quizais por iso o que entón parecía moi fráxil hoxe dámolo por garantido. Os que non coñeceron a falta de liberdades ou o autoritarismo non son conscientes da necesidade de protexer esa valiosa herdanza.
A política de hoxe céntrase na inmediatez, o ruído, dificultando os acordos necesitados de tempo e recoñecemento mutuo, conseguindo que o acordo se haxa convertido nun xesto contrario á cultura imposta desde o poder.
Os enfrontamentos continuados dos últimos anos están a provocar que as institucións se tensen, a confianza dos cidadáns erosiónese, vivindo coa sensación de que as cousas que realmente importan non se resolven como consecuencia da falta de dialogo e acordos entre quen pensa distinto. Por iso é máis importante que nunca lembrar que España en momentos máis incertos lograron o que hoxe parece unha quimera. Non estou a suxerir repetir 1978, ese contexto xa non se repetirá, senón recuperar aquela ambición política que nos permitiu pensar nun proxecto común para os españois.
As palabras da presidenta do Congreso nos actos polo 47º aniversario da nosa Constitución só caben interpretalas como un intento de cambiar as regras do xogo para asegurarse maiorías parlamentarias. Sería pervertir o significado de acordar, sería converter as pontes cara aos pactos en moeda de cambio, nun instrumento para gobernar a calquera prezo en lugar dun medio para construír, convertendo o acordo nunha trampa.
0 comentarios:
Publicar un comentario